Op een regenachtige herfstdag kwam Lorenz mijn praktijk binnen. Bedachtzaam en serieus. Met soms een angstige blik in zijn ogen en soms een ontwapende glimlach als hij zichzelf herkende in wat ik hem uitlegde over hoog sensitiviteit. Hij had een negatief zelfbeeld, vond het moeilijk om met zijn emoties om te gaan en ontvlamde thuis regelmatig in een woede-uitbarsting. Met name rond bedtijd provoceerde hij zijn ouders zo dat het op ruzie uitdraaide. En dat terwijl hij ruzie het ergste vindt dat er bestaat. Hoe valt deze ‘tegenstrijdigheid’ te rijmen?
Boosheid is het gevolg
Het antwoord is eenvoudig: door voorbij het gedrag te kijken! Gedrag is altijd het gevolg van iets en nooit de oorzaak. Het provoceren en de woede-uitbarstingen van Lorenz zijn de uitingsvormen van een dieper liggende uitdaging. Deze zienswijze is heel belangrijk voor gevoelige kinderen, die van nature veel reflecteren over hun eigen handelen en daar heel kritisch over zijn. Lorenz had ook al veel nagedacht over zijn gedrag en had daar geen verklaring voor gevonden. Dus was hij tot de slotsom gekomen dat er iets mis met hem was. Toen ik hem uitlegde dat hij niet is wat hij doet, dat zijn boosheid ergens vandaan komt en dat ik hem zou gaan helpen bij die onderliggende oorzaken, veranderde er meteen iets in hem.
Emoties
Bij de eerste afspraak onderzochten we samen wat hij fijn vindt aan zijn hooggevoeligheid en van welke aspecten hij last heeft. Al snel kwam na voren dat het diepgaand nadenken regelmatig een valkuil voor hem was. Hij kon daar lang in blijven hangen en zich door het vele piekeren behoorlijk angstig voelen. Na een stukje uitleg over hoe het werkt met emoties, kon hij goed aangeven dat hij die angstgevoelens eigenlijk verborg achter boosheid. Dit inzicht was een belangrijke eerste stap voor hem. Hij vond het namelijk vreselijk dat hij regelmatig boos was en dat ondermijnde zijn zelfvertrouwen. Hoewel de vraag waar de angst vandaan kwam natuurlijk meteen rees, heb ik geruime tijd stil gestaan bij het geven van erkenning voor al zijn emoties (ook de boosheid) en het geven van inzicht in de herkomst daarvan. Zeker voor Lorenz, die zijn emoties zo graag de baas wilde zijn en dus geneigd was ze te rationaliseren, was het heel belangrijk om dit te begrijpen.
Overprikkeling
De volgende stap was het terugbrengen van overprikkeling. Bij regelmatig terugkerende woede-uitbarstingen speelt dit altijd een rol. Het is echter lang niet altijd de hoofdoorzaak, maar regelmatig een ‘bijproduct’. Dit was ook bij Lorenz het geval. Om de onderliggende factoren echter aan te gaan, was het van belang om zijn belastbaarheid te vergroten. Tijdens de creatieve verwerking van de oefening die hem hierbij ging helpen, vertelde Lorenz wat hem nog meer bezig hield. Zo vond hij zijn klas erg druk en maakte hij zich flinke zorgen als de juf de klas even uit was en de andere kinderen gingen keten. Ook hierin hielp een stukje inzicht en een paar concrete tips voor op school hem. Na 2 afspraken was Lorenz al veel minder boos en onrustig!
Praten
Thuis was er nog wel een dilemma. Lorenz’ ouders wilden vaak met hem praten over hoe zich voelde, maar hij wilde dat niet. Nu is het zo dat het duiden van emoties spanning reduceert. Dus praten zou Lorenz kunnen helpen. Tegelijkertijd is Lorenz’ behoefte om hierover zelf te beslissen ook belangrijk. Daarom hebben we een tool gemaakt waarmee Lorenz zichtbaar kan maken hoe hij zich voelt en zelf kan aangeven of hij er over wil praten of niet. Daarnaast heb ik de ouders uitgelegd dat het belangrijk is om een geschikt moment uit te kiezen om te praten. Als Lorenz moe of overprikkeld uit school komt, kan het te veel voor hem zijn om de (goed bedoelde) vragen van zijn ouders te beantwoorden. Na een cooling down had Lorenz daar meer ruimte voor.
Groot verschil
Na vier sessies ging het veel beter met Lorenz! “De afspraken hebben een groot verschil gemaakt!”, vertelt zijn moeder. “Voorheen was hij ’s avonds zo aan het provoceren dat we boos werden. Hij was dan niet meer bereikbaar. Dat is nu veel minder geworden. Wij kunnen er nu beter mee omgaan en hij zelf ook. Voorheen kon hij ook dingen zeggen als ‘ik kan niets’ en ‘ik moet alles alleen doen’ en dit soort buien heeft hij nu veel minder!”
Oorzaak van de angst
Wat was nu de oorzaak van de angst, die Lorenz vooral voelde als hij naar bed ging? Naast overprikkeling en een gebrek aan zelfvertrouwen, speelde rationaliseren een grote rol. Dit was, zoals vaker bij hoog sensitieve kinderen en volwassenen, zijn beschermingsmechanisme geworden. Door de vele indrukken en zijn eigen intense emoties te beredeneren, probeerde hij er grip op te krijgen. Dit mentaal bevatten lukte echter onvoldoende, waardoor hij in paniek kon raken. Immers, zijn beschermingsmechanisme liet het dan ‘afweten’. Dit mechanisme heeft hij nu veel minder nodig! Zijn moeder vertelt na 2 maanden: “Zijn worstelingen en buien voor het naar bed gaan zijn verdwenen. Hij is een stuk rustiger, staat steviger in zijn schoenen en praat ook makkelijker over wat hem dwars zit. Natuurlijk zijn er af en toe nog boze buien, maar die kunnen hij en wij veel beter hanteren. Lorenz heeft heel veel gehad aan de sessies met jou!”
Meer info
Wil je meer weten over de onderliggende oorzaken bij boze buien en provocerend gedrag en wil je inzicht & tools om de dieper liggende oorzaken aan te pakken? Kom dan naar Verdiepingsdag over BOOSheid op zaterdag 23 november 2019! Lees hier meer over deze dag en klik hier om je in te schrijven.
Een aantal ervaringen over de Verdiepingsdag over BOOSheid:
“Ik heb genoten van je informatie. Het heeft me weer veel inzicht in mezelf en mijn dochter gegeven waardoor ik dingen beter begrijp en kan plaatsen. Dankjewel! Ik geniet echt van al j e kennis en ervaring!”
“Aan het einde van deze inspirerende dag kon ik niet wachten om naar huis te gaan om de dingen anders te gaan doen. Ergens baalde ik van mezelf dat ik regelmatig zo geïrriteerd en ongeduldig kon reageren op een boze bui van mijn zoontje. Nu begrijp ik zowel hem als mezelf beter. Op deze verdiepingsdag kwam ik tot inzichten en vond ik het ineens zo duidelijk, dat ik zelfs dacht ‘Hoe kon ik dat nou missen of zo doen?’ Ik ging echt met een ander gevoel naar huis en ben mezelf meer open, geduldiger, zachter gaan opstellen. En direct merkte ik al verschil! Dus heel erg dank daarvoor!”