Wanneer je na een drukke werkdag een voedzame maaltijd bereid hebt, wil je daar in een ontspannen sfeer samen met je gezin van genieten. Met hoog sensitieve kinderen kan dit echter een behoorlijke uitdaging zijn! En is er soms meer strijd dan harmonie aan tafel. Het eerste obstakel is de kinderen aan tafel te krijgen. De volgende dat ze ook daadwerkelijk eten wat je zo zorgzaam bereid hebt. Wat maakt dat ontspannen tafelen met gevoelige kinderen lastig kan zijn en hoe kan het anders?
Gevoelige smaakpapillen
In de eerste plaats is het goed om te weten dat hoog sensitiviteit zich ook kan uiten op het gebied van het proeven. Hierdoor zijn veel sensitieve kinderen gevoelig voor zowel de smaak als de textuur van eten en drinken. Niet zo vreemd dus dat ze wat kieskeurige eters zijn: het eten mag niet te warm of te koud. Niet te glibberig, korrelig of knapperig. Niet te zout, zoet of zuur. En als je denkt dat je gewoon een ander merk hagelslag op tafel kan zetten, dan heb je het mis, want dat smaakt echt héél anders! Hoe lastig dit ook voor ouders is, voor de kinderen is het belangrijk dat ook dit deel van hun gevoeligheid erkend wordt. Erkennen betekent niet dat je in alles meegaat met wat je kind wel of niet wil eten. Het houdt in dat je je kind de ruimte geeft om te ervaren wat het ervaart (in dit geval met zijn smaakpapillen en de bijborende emoties).
Tips voor meer harmonie aan tafel
Uiteraard vind jij als ouder het heel belangrijk dat je kind goed en gevarieerd eet. Soms is het echter nodig om je eigen idealen bij te stellen en goed te kijken wat het oplevert als je coût-que-coût wilt beslissen wat, hoe en hoeveel je gevoelige kind eet. Een aantal tips voor meer harmonie aan tafel:
- Op nummer 1 staat: ontspanning. Dit is het belangrijkste ingrediënt aan de eettafel! Als jij ontspannen bent, kan je kind daarin mee bewegen. Bovendien ontstaat een creatieve aanpak altijd vanuit de ontspanning. Probeer daarom een machtsstrijd zoveel mogelijk te voorkomen.
- Onderliggende wens: Ga voor jezelf na wat jouw onderliggende wens of behoefte is. Waarschijnlijk is dat dat je goed voor je kind wilt zorgen door hem voldoende voedzame voeding (groente & fruit) te geven.
Realiseer je dat je deze wens op diverse manieren kan vervullen en dat een andere aanpak ook tot kan leiden tot het goed zorgen voor je kind. Bekijk je huidige aanpak eens van een afstandje en ga na of je wat flexibeler om kan gaan met de eetnormen en -waarden die je vanuit je eigen opvoeding mee gekregen hebt. - Nu: Houd vooral in gedachten dat je kind NU wat moeilijk eet en/of lastig gedrag aan tafel vertoont. En dat je maatregelen voor meer ontspanning tijdens de maaltijden, gelden voor deze fase. Ze kunnen altijd bijgesteld worden!
- Basis voedsel: Stel voor jezelf vast welk voedzaam eten je kind wel eet en neem dit als basis voor je kind. Als je dit regelmatig op het menu zet, weet je immers dat hij zijn vitaminen binnen krijgt. Daarnaast kan je met je kind afspreken dat hij bijvoorbeeld 1 keer in de week ook een klein portie moet eten van iets wat hij wat minder lekker vindt.
- Autonomie & gelijkwaardigheid: Geef je kind ook de ruimte mee na te denken over het menu. Autonomie en gelijkwaardigheid zijn namelijk voor hoog sensitieve kinderen ontzettend belangrijk. Door je kind mee te laten denken vervul je deze belangrijke behoeftes!
- Wisselgeld: Je kunt ook wat ‘wisselgeld’ creëren door eerst iets gezonds te serveren met iets lekkers in het vooruitzicht. Wat het bij ons altijd goed deed, was de combinatie van soep en daarna pannenkoeken. Na een kopje soep van verse groenten kan je kind smullen van een zalige (boekweit) pannenkoek met bijvoorbeeld appel-peer stroop!
- Op tijd aan tafel: Probeer ’s avonds op tijd te eten! Hoe vermoeider je kind is, hoe minder enthousiast hij op zijn eten zal aanvallen en hoe kleiner de kans dat hij zijn grenzen wil verleggen om iets nieuws te proberen!
- Kleine porties: Schep niet al te veel op het bord van je kind. Dat demotiveert en kan als een onoverkoombare hoeveelheid lijken voor je kind.
- Vitamines: Als je je zorgen maakt of je kind wel voldoende vitamines en mineralen binnen krijgt, kan je dit ook aanvullen met goede voedingssupplementen. Of experimenteer met het maken van smoothies; hierin kan je veel groente en fruit ‘verstoppen’.
- Samen koken: Kook ook eens samen met je kind. Er zijn tal van leuke kookboeken en –filmpje beschikbaar. Een leuk voorbeeld is Chef het Samen met Tomaat. Dit kookboek is tot het lekkerste vegetarische kookboek en het beste kinderkookboek van 2017 uitgeroepen en het is niet alleen voor, maar ook door kinderen gemaakt!
- Spelvorm: Breng een spelelement in om het ‘saaie’ stil zitten verteerbaar te maken (ze hebben immers ook op school al veel MOETEN doen, evenals veel stil gezeten). Zo kan het speciale eetspel Mangigi of De reis van 5 plezier aan tafel brengen. Ook ‘ouderwetse’ spelletjes kunnen het goed doen: Ik zie wat jij niet ziet, Woordslang maken, Wie ben ik (sticker op hoofd met naam erop), Rijmspelletjes, Noem alle dieren (eten, voertuigen etc.) die met de letter A beginnen enz. En een rondje gevoelens met de emotiekaarten brengt ook ontspanning aan de eettafel!
Aan tafel komen
Dan de uitdaging om je kind aan tafel te krijgen. Dit is lastig, omdat ze aan einde van de dag moe zijn, soms overprikkeld en daarnaast hebben gevoelige kinderen meer moeite met overgangen (lees hier wat maakt dat HSK moeite hebben met overgangen). Daarnaast kan ook hier hun behoefte aan autonomie (“Ik wil zelf beslissen”) een rol spelen.
Een voorbeeld uit de praktijk: Lieve, een hoog sensitief meisje van 4 jaar met veel behoefte aan autonomie, wilde ook nooit stoppen met spelen om aan tafel te komen. Dit leverde vaak veel strijd en stress op. Totdat haar moeder besloot om haar een margetijd te geven: als het eten klaar was, kreeg Lieve een maximaal aantal minuten om door te spelen. De consequentie was wel dat haar ouders alvast gingen eten en dat haar eten dan koud zou worden. Als de margetijd verstreken was, drukte haar moeder op een belletje en dan moest ze echt aan tafel komen. In begin gebruikte Lieve de maximale margetijd, maar het wonderlijke was dat ze na een paar dagen uit zichzelf vaak al binnen een paar minuten aan tafel kwam om te eten! Want ze mocht nu ook zelf mee beslissen (binnen de grenzen van haar ouders)! Resultaat: meer ontspanning en plezier aan tafel!
Probeer altijd verder te kijken dan het gedrag en de onderliggende behoefte van je kind te onderzoeken. Er zijn creatieve oplossingen te vinden om aan zowel de behoefte van je kind als aan die van jou te voldoen. Soms is het lastig om dit alleen te doen, omdat je er zo dicht op staat. Dan kan ik je daar in een (telefonisch) consult mee helpen!