Gevoelensdokter omgaan met heftige emoties

“Mama, wanneer gaan we weer naar de gevoelensdokter?”, vroeg Suus. Haar moeder keek haar verbaasd aan en vroeg hoe ze aan die term kwam. Suus verduidelijkte: “Juliska helpt mij om mijn gevoelens beter te maken!”

Kopje onder
Regelmatig werd Suus overspoeld door emoties. Niet zo gek, want Suus is hoog sensitief. Alles wat ze waarneemt en ervaart roept emoties op. Intense emoties. Soms zo intens dat ze er door overweldigd raakt, zeker bij ‘grote’ gevoelens als verdriet, angst, boosheid of schaamte. En al helemaal als haar eigen emoties en die van anderen door elkaar lopen. Regelmatig ging ze kopje onder en kon niet anders dan onbedaarlijk huilen of boos worden.

Neerwaartse spiraal
Hoe kon dat toch dat de jonge Suus in een neerwaartse spiraal zat? Dat had niet alleen te maken met het vele opmerken en intens ervaren van haar emoties. Diepgaand nadenken speelde daar ook een grote rol in. Diep en intensief nadenken is een onlosmakelijk onderdeel van hoog sensitiviteit. En dat doet het hoofd met alle prikkels, dus ook met emoties. Op deze manier verwerkt een hoog sensitief persoon. Op zichzelf een goede manier om gevoelens en ervaringen een plekje te geven. Echter, soms had het brein van Suus te veel te verwerken of waren bepaalde ervaringen en bijbehorende emoties te overweldigend. Haar hoofd deed z’n uiterste best om te begrijpen en verwerken, maar omdat ze overliep lukte dat niet. Nadenken ging over in piekeren en de emoties werden verder geïntensifieerd in plaats van verwerkt. En zo zat Suus in een neerwaartse spiraal. Hier volgen 7 tips om dit te voorkomen.

Tip 1: Tijd & rust
Er is tijd en rust nodig (meer nog dan bij andere kinderen) om diepgaand na te denken en zodoende alle emoties en ervaringen te verwerken. Als hiervoor onvoldoende gelegenheid is, zal een gevoelig kind sneller overprikkeld raken.

Tip 2: Benoemen
Een belangrijk onderdeel bij het verwerken van emoties is deze benoemen. Door het duiden van gevoelens neemt de lading ervan af en de ontspanning toe. Leer je kind zijn emoties te onderscheiden en benoemen. In mijn praktijk doe ik dat met de emotiekaarten, die ik jaren geleden ontwikkeld hebt. Hiermee creëer je een luchtige afstand, waardoor het makkelijker voor je kind is om aan te geven hoe hij zich voelt.

De emotiekaarten geven ook inzicht in de gelaagdheid van emoties. Zo kwam de 8-jarige Anne in mijn praktijk vanwege regelmatige woede-uitbarstingen. Na een korte uitleg dat soms de ene emotie gewoon ‘verstopt’ zit achter de andere, realiseerde ze zich bij haar verdriet achter de boosheid zat. Zij lichtte dat vervolgens prachtig toe: “Aan mijn wangen en mond kan je zien dat ik boos ben, maar aan mijn ogen zie je dat ik me ook verdrietig voel.” Om haar boze buien te verminderen, was het dus ook van belang om naar het verdriet te kijken!

De moeder van de 10-jarige Noah: “Mijn zoon vertelde voorheen nauwelijks over zijn dag op school. Maar nu we thuis ook een setje emotiekaarten hebben, pakt hij ze elke dag uit zichzelf en geeft er heel goed mee aan wat hij die dag gevoeld heeft en waardoor de emoties opgeroepen werden. Ik merk dat hij er meteen rustiger van wordt. Bovendien hoor ik zo ook veel meer over zijn dag en weet ik wat er bij hem speelt!”

Tip 3: Erkennen
Erken alle gevoelens van je kind! Dit betekent dat je je kind (verbaal en non-verbaal) laat merken dat hij mag voelen wat hij voelt. Dat klinkt eenvoudig en toch is dat niet altijd even makkelijk voor veel ouders. Dat heeft alles te maken met het feit dat wij er vaak ook niet mee opgegroeid zijn. “Je hoeft niet bang te zijn” of “Het is maar een schrammetje”. Hoe goed dit ook bedoeld is, je emoties worden ermee ontkend en dat maakt onzeker. Probeer dus zo veel als mogelijk de gevoelens van je kind te erkennen. Je zult verbaasd zijn hoe snel de emoties ook weer doorstromen!

Wil je meer tips over emoties erkennen, hoe de valkuilen te omzeilen en tools voor positieve en effectieve communicatie met je kinderen? Kom dan naar de mini-cursus Communicatie met Kids op 16 februari!

Tip 4: Timing
Met je kind praten over z’n gevoelens en ervaringen, helpt om deze te verwerken. Kies echter wel het juiste moment! Als je kind net uit school komt en bomvol zit met alle indrukken van overdag, dan kan het niet goed praten. Sterker nog; jouw goed bedoelde vragen zijn dan gewoon te veel en vullen zijn volle emmer nog meer. Benoem op dit moment liever alleen kort wat je ziet (“Je hebt een drukke dag gehad, hé”) en geef je kind een cooling down. Later op de dag, als je kind weer wat bij gekomen is, kan je samen de dag door nemen.

Tip 5: Help ze begrijpen, want begrijpen = verwerken
Soms kunnen kinderen ook hulp gebruiken om hun emoties te begrijpen. Zo zei een meisje in mijn praktijk eens: “Het was best een leuke dag vandaag op school. Maar waarom voel ik me dan niet blij?” Samen hebben we de kluwen aan emoties die ze die dag ervaren had ontward. Het inzicht dat ze hierbij kreeg en mijn erkenning hielpen haar om het te begrijpen en verwerken. En nogmaals: begrijpen is belangrijk voor hoog sensitieve kinderen, want dit is nodig om het vervolgens te verwerken en een plekje te geven.

Tip 6: Geef ze de ruimte!
Emoties moeten door kunnen stromen, zeker ‘grote’ emoties. Dat betekent dat het belangrijk is om er de ruimte aan te geven en ze op een constructieve manier te uiten. Doen we dat niet dan blijven ze aanwezig in je systeem en krijgen we te maken met opgestapelde emoties. En vroeg of laat explodeert de boel. Of je krijgt lichamelijke klachten. Op een basisschool in België geven ze kinderen letterlijk en figuurlijk de ruimte om hun emoties op een veilige manier te uiten. Op de Boze plek kunnen leerlingen hun woede en frustraties eruit gooien door ergens op te slaan of krassen. In de Verdriet hoek mag de droefheid er zijn door het bijvoorbeeld op een briefje te schrijven. Prachtig! Het enige wat ik nog mis is een veilige plek voor wanneer een kind zich angstig voelt. Bekijk op mijn Facebookpagina een filmpje van deze school.

Tip 7: Leef het goede voorbeeld voor
Kinderen leren het meest van hoe hun ouders hun leven voorleven. Dit betekent dat als wij wensen dat onze kinderen op een constructieve manier met hun emoties omgaan en we doen dat zelf niet, de les niet echt geleerd wordt. Ga de uitdaging dus ook zelf aan en probeer dagelijks even stil te staan bij wat je allemaal gevoeld hebt. Er hoeft niet altijd een hele analyse te volgen. Door er even bij stil te staan, ze te doorvoelen en te erkennen, kunnen ze ook weer doorstromen. En kan je zelf wat hulp gebruiken voor je eigen emoties? Dan staat de deur van mijn praktijk voor je open!